اثر بیوپرایم بذر با باکتری های ریزوسفری تولیدکننده آنزیم acc-دی آمیناز بر رشد ارقام گندم تحت تنش شوری

تنش شوری با القای اثرات سوئی نظیر کاهش جذب آب توسط بذور در حال جوانه زنی و همچنین ریشه های گیاه، بروز سمیت یون های کلر و سدیم و همچنین افزایش بیوسنتز اتیلن در گیاهان و گیاهچه های در حال رشد در خاک شور، موجب بروز اختلال در رشد طبیعی آن ها شده و بدین طریق رشد و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش می دهد. این در حالیست که ریزوباکتری های محرک رشد گیاه و به ویژه ریزوباکتری های تولیدکننده آنزیم 1-آمینوسیکلوپروپان-1-کربوکسیلیک اسید (acc)-دی آمیناز قادرند با محافظت از گیاه در مقابل اثرات سوء تنش شوری و همچنین تحریک رشد آن ها به واسطه ی تولید ترکیباتی نظیر ایندول استیک اسید (iaa) و سیدروفور و بهبود حاصلخیزی خاک از طریق انحلال فسفات یا تثبیت نیتروژن اتمسفری، سبب بهبود رشد و عملکرد گیاهان مواجه با تنش شوری گردند. از این رو، بیوپرایم بذر توسط این باکتری ها به عنوان یکی از موثرترین و در عین حال مقرون به صرفه ترین روش های مقابله با تنش شوری در گیاهان زراعی و در نتیجه فراهم آوردن امکان استفاده از خاک ها و آب های شور در پرورش محصولات زراعی محسوب می شود. در این راستا، مطالعه ی حاضر با هدف ارزیابی تأثیر دو سویه ی باکتریایی سودوموناس (شامل: pseudomonas fluorescens strain 169 و pseudomonas putida strain 108) که هر دو از توانایی تولید آنزیم acc-دی آمیناز و همچنین صفات محرک رشدی دیگر نظیر تولید ایندول استیک اسید (iaa) برخوردار هستند بر رشد گیاهچه ها و بوته های سه رقم گندم (شامل: روشن، قدس و چمران) تحت سه سطح آب شور (شامل صفر، پنج و 10 دسی زیمنس بر متر) در دو مرحله ی مجزای آزمایشگاهی و گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد به اجرا درآمد. نتایج آزمون آزمایشگاهی حاکی از آن بود که تلقیح بذور ارقام مورد مطالعه توسط دو سویه ی باکتریایی در اغلب موارد سبب بهبود سرعت جوانه زنی بذور آن ها تحت تنش شوری گردید. از طرف دیگر، هر دو سویه باکتریایی در موارد متعددی موجب افزایش معنی دار درصد گیاهچه ی نرمال ارقام گندم تحت تنش شوری گردیدند. علاوه بر این، سویه های باکتریایی مورد مطالعه توانستند در هر سه سطح شوری به طور معنی داری وزن خشک گیاهچه ی هر سه رقم گندم را نسبت به تیمار شاهد بدون تلقیح سطح شوری متناظر افزایش دهند. به علاوه، در برخی موارد طول ریشه ی گیاهچه ها نیز در نتیجه ی تلقیح بذور گندم توسط هر دو سویه ی باکتریایی نسبت به تیمار شاهد بدون تلقیح افزایش یافت. در بخش گلخانه ای نیز سویه های باکتریایی مورد مطالعه تنها در موارد بسیار اندکی توانستند موجب افزایش معنی دار ارتفاع بوته ی گندم در مقایسه با تیمار شاهد گردند. این در حالیست که هر دو سویه ی باکتریایی در بسیاری از موارد وزن خشک بوته ی ارقام گندم را به طور معنی داری تحت تنش شوری افزایش دادند و بدین طریق سبب بهبود شاخص تحمل آن ها گردیدند. با این حال، در مجموع نتایج نشان داد که تأثیر سویه ی pseudomonas putida strain 108 که مقدار بیشتری آنزیم acc-دی آمیناز تولید می کند، بر صفات مورد مطالعه در این آزمون بیشتر از سویه ی دیگر بود.